Меню
16+

Сетевое издание «По новому пути»

27.03.2020 18:37 Пятница
Категория:
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!
Выпуск 12 от 27.03.2020 г.

Газета ва замунти

Лавашала районна газета дурабулхъухIейчирад 95 дус дикиб. Газетала цаибил номер 1925-ибил дуслизиб дурабухъунсири. Нушала ва нушалагъунти цархIилти чумал районна газетаби акIахъубтири ит замана кьабулбарибси РКП(б)-ла ЦК-ла «Хъубзурала печатьла хIекьлизиб» бикIуси хIукму хIясибли.

Газета ва замунти

НУШАЛА ГАЗЕТАЛИС — 95 ДУС

Газета ва замунти

Лавашала районна газета дурабулхъухIейчирад 95 дус дикиб. Газетала цаибил номер 1925-ибил дуслизиб дурабухъунсири. Нушала ва нушалагъунти цархIилти чумал районна газетаби акIахъубтири ит замана кьабулбарибси РКП(б)-ла ЦК-ла «Хъубзурала печатьла хIекьлизиб» бикIуси хIукму хIясибли.

Нушала газета дурабулхъес бехIбихьибси дус улкализиб халаси бархибдеш сабри. Камси гьалаб сабри Октябрьла революция чедибикибси. Граждан дургъби тамандиублира халаси замана архIябякьири. Бехъублири улка. Дахъалгъунти фабрикаби-заводуни дузули ахIенри. Шила хозяйстволизибра сегъуналра къулайдеш ахIекIублири. Халкьла дагьрилизирти цIябдешличила гъайикIесра гIягIнили ахIен.

Илгъуна агилизиб пачалихъла хIукмурти, нушала ва дурала улкназир кадиркути анцIбукьуначила иргъахънила кьадри дебали халасири. ГIягIнилри халкьла ургаб багьуди тIинтIбарес, чеабиуси наслу гьаркьяти пикрумала рухIлизиб абикьес. Улкаличи къарциндеш хьурадиубси ил манзиллизиб коммунистунала партияли халаси къайгъи дакIубариб: харжани даргиб, газетаби дирути машинти тIалабдариб, газета дуриэс бажардичебти хIянчизарти абикьур.

РКП(б)-ла ЦК-ла Оргбюрола хIукмулизиб хъубзурала гьар 10 юртлизи ца газеталра баахъес ибси мурад тIашбатурсири. Кабизахъурсири районна газетабала багьара — 10-12 кепек. ИтхIели газеталис бедлугуси кьадри халасири. Хятта газета кьанбиахъубси яра ил бигIунси адамлис уголовный тамбихI бирусири. Газетала кьадри гьатIира имцIабиуб 1925-ибил дуслизиб ВКП(б)-ла ЦК-ла 14-ибил съезд дураберкIили гIергъи.

Илгъуна бархибси манзиллизиб акIахъубли буили саби Лавашала районна газета. Газетали «Дарган» ибси у бихусири. Ил дурабулхъусири гIярабла алфавитличил дарган мезли. Цаибил редакторли катурсири Даудов Насрулагь. ХIейгеси биалра, ит замана газетализиб бузули буибти адамтала уми дагьес имкан хIебакIиб.

Гьай-гьайра, цаибил газетала тираж халаси биэс хIебири. Газета мурталра сунела заманаличиб дурабулхъесра хIебири, заманаличиб подписчикуначира хIебии. Илис сабаб почта итхIели гьанна кьяйдали бузули хIебиъни сабри. Амма, газеталис бегIлара хIейгеси анцIбукь сабри адамтани белкIес-белчIес хIебални. Ил белчIахъес багьандан адам-адамлис шими умцIес чевкъусири. Биалра, ит замана газетала хIурмат мекелли халасири. Газетала бяхIлизи викибси адам яра халкьла кьакла виркусири, сунени сегъуна-биалра такьсир барили виалли, туснакъла вирки. Газетала асарчебдеш чебиули, чучи къиян бакIибти бахъал адамти иличи дугьабилзутири. Газетализибад бархьдешлис къарауйчи кабилзни тIалаббирусири. Ит замана газета райкомла-райиспокомлара орган сабри. Газетала гьарил баркьудилис илдани жаваб бедлугусири. Подпискала масъултазибра илди бузутири. Ит замана газетаби камли сархIелира бииши, газетала хIурмат халасири.

Саби акIахъубла ардякьунти лерил дусмазиб нушала районна газета улкала халкьличиб ганз уржахъили, партияла гьуни буцили, илала хъарбаркьуни таманбирули, улкала къиянна халкьла ихтиюрти далтахъули бузусири.

Газетали халаси хIянчи бариб нушала ВатIайчи Гитлерла гъармукаби чебухъунхIели. Нушала улкаличи бегIлара халаси къиян бакIибси ил замана газетали нушала бургъанти чедибдешличи гъирачеббирутири, ялчни, хъубзури ва къуллукъла адамти партияли чули гьала тIашдатурти мурадлуми чедибдешличил ирзахъес жибирутири. Дургъбани хараббарибси улка сагадан кьяшмачи тIашбалтухIелира газетали халаси пай кабихьиб.

Гьанна нушала хъумартурли хьалли дургъбас халарти, дургъбала ва илдас гIергъити дусмазиб сунес социалистический или бикIуси абз бягIули тIинтIбиубсири. Ялчнани, хъубзурани ва къуллукъла адамтани чучи чеимцIати чеаслуми кьабулдирутири, илди хъараахъес хIялалси хIянчи бирутири. Ил баркьудилизи мекелли халаси пай кабихьиб нушала газеталира, илала хIянчизартанира, лугIилашал бахъал корреспондентунира. Замана аркьуцад гIямрура, илдачила лукIуси газетара дарсхIедикIес хIейрар. БарсбикIи нушала газетара. БегIгьалаб ил ца кIапIилизиб, чедибра буриливан гIярабла алфавитличил дурабулхъусири. ГIур газета латинтала алфавитличил дурабулхъанбиуб. Ахирра урусла алфавитла хьулчиличи кибсири. Ил кIел кIапIилизи дурабулхъанбиуб, гIур биалли авал кIапIилизиб. Нушала районнизиб гIяхIцад кьарахъанти хIербирни сабабли кIел газетала кIел бяхI кьарахъала мезличил дурадулхъутири, гьаннара илди дурадулхъули сари.

«Дарган» ибси у-ла гIергъи газетали «Сталинна байрахъ» ибси у бихусири. Сталинничил барх газетала у-ра барсбиуб. Гьанна ил «Сагаси гьуникад» ибси уличил дурабулхъули саби. Газетала тиражра гIяхIцадла имцIабиуб.

Газетала редактортили бегIлара гIяхIти адамти кабалтутири. ДегIлара къиянти замунтазиб редактордеш дариб Цудхъурла ХъулибухIнибадси ГIяшурлаев МяхIяммадли, лавашакан ГIямарова ПатIиматли.

ИшбархIира нушала газетали итди дусмазиб буцибси гьуни даимбарили саби. Шимазибти сунела корреспондентначилси бархбас къябиули ахIен. Газетала къакъбяхъунили бетаурли саби Хажалмахьилизибадти ГIяхIмадов ГIялихIяжи ва ГIяхIмадов КьадимяхIяммад, къуппакан ГIямаров ГIиса, гIяялахъяблан Тахсурманов МяхIяммад, цIухтакан Къаратов МяхIяммад ва цархIилти.

Районна газета гьаннала гIергъира гIямрулизиб сунечи лайикьси мер бихIули калвниличи умутбихьес вирар.

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.

34