Меню
16+

Сетевое издание «По новому пути»

14.12.2018 18:39 Пятница
Категория:
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!
Выпуск 49 от 14.12.2018 г.

Кагъуртазир лерти, баркьудилизир дузхIевзахъути

Ишди бурхIназир нушала улкализир кIел байрам дурадеркIиб: декабрьла 10-личиб — Адамла ихтиюртала БархIи, декабрьла 12-личиб — Россияла Конституцияла БархIи, ил 25 дус биъни. Илди кIелра байрамла, чедивад хIерикIалли, чехIебаэси бархбас леб. Илдазиб адамличила, халкьличила, илдала ихтиюртачила гъайбикIули, бурули саби. Марлира, адам сай чинавалра пикрила вайлав, ил багьандан сари гьар се-секIал пикридирути, далдурцути. Адамла ихтиюртала БархIи бикIуси байрам адамличи, илала хIяжатуначи, ил гьар шайчивад гIевурцниличи, илала ихтиюрти далтахъниличи пикри, ил шайчибси хIянчи имцIадарахъес, жигарчеббарахъес акIахъубси саби.

Кагъуртазир лерти, баркьудилизир дузхIевзахъути

Ишди бурхIназир нушала улкализир кIел байрам дурадеркIиб: декабрьла 10-личиб — Адамла ихтиюртала БархIи, декабрьла 12-личиб — Россияла Конституцияла БархIи, ил 25 дус биъни. Илди кIелра байрамла, чедивад хIерикIалли, чехIебаэси бархбас леб. Илдазиб адамличила, халкьличила, илдала ихтиюртачила гъайбикIули, бурули саби. Марлира, адам сай чинавалра пикрила вайлав, ил багьандан сари гьар се-секIал пикридирути, далдурцути. Адамла ихтиюртала БархIи бикIуси байрам адамличи, илала хIяжатуначи, ил гьар шайчивад гIевурцниличи, илала ихтиюрти далтахъниличи пикри, ил шайчибси хIянчи имцIадарахъес, жигарчеббарахъес акIахъубси саби.

Конституциялизирра да-хъалгъунти бутIни адамла ихтиюртас, илала чеблумас, ил гIевурцнилис, ил багьандан дузахъес кьабулдарибти законтас хасдарили сари. Илди лерилра делкIи кагъуртазир лер. Аммаки баркьудилизир дузахъулира илди? Ил саби бекIлибиубси суал. Ил суайс «дузахъули сари» или жаваб чарбатес хIейрар. Сен? ХIера, кайсехIе адамла ихтиюртачила буруси бекI. БелкIи саби: «Гьарил адамлизиб хIянчилав узес, матгIел багьуди касес, тухтуртала кумек тIалаббарес, вегIлис дигуси санигIят чеббикIес, хIяжаттас хIукуматли кайзахъурти кункдешуначибли пайдалабиэс ихтияр леб». Вирулив илди кункдешуначивли адам пайдалавиэс? Юх, ахIен. ГьанбуршехIе цаибил пункт — хIянчилав узес ибси. Вирулив гIядатла адам хIянчила кайэс? Юх, ахIен. ХIянчи леб чIянкIли хIякимтала дурхIнас ва илдала балу-бирхутас. ХIятта чебяхIси даражала багьудира касили вакIибси специалистлисра балли нушала шимазиб матгIел бедлугуси хIянчи агара. Ил тяхIяр нушала республикализибцун ахIен. Россияла дахъалгъунти регионтазиб дагъисталантас чула санигIят хIясибли хIянчи бедлугули ахIен. ЧебяхIси даражала багьудиличил вегIиубси специалистлис-ра балли гIядатла ялчила хIян-чиличив узес чевкъули саби.

КайсехIе кIиибил пункт — матгIел багьуди касес, вегIлис дигуси санигIят чеббикIес ибси. Вирулив гьарилли ил барес? Юх, ахIен. Школализив учIуси гьарил-декIар дурхIяли, ил «шулабачил» учIули виалра, ЕГЭ-бачир сунес дигуси ВУЗ-лизи керхес даари баллани касес вирули ахIен. СенахIенну, школабала учительтани дедлугути багьудлуми илис ЕГЭ-бачир ахъти баллани касес диули ахIен. Багьа агарли гIяхIси ВУЗ-лизи бюджетла отделениелизи керхес багьандан ЕГЭ-личи хIядуриэс илис багьа бедили репетитор уцес чевкъули саби. ВУЗ-лизи бюджетла мерличи баллани аркули хIейалли, арц дедили коммерческий отделениелизи керхес хIяжатбиркули саби. Мединститут таманбарили ординатурализи кеберхес гIягIнити дурхIнас сецад къияндешуни лера? ЦехIнаб курс таманбарибти дурхIназибад кIел адамлисгу ординатурализи матгIел кеберхахъес ихтияр бедлугуси, илдира хIякимтала дурхIни саби. Илгъуна тяхIяр биалли, матгIел багьуди касес ихтияр леб викIес вирару? Чина хIерикIулив Конституция бузахънилис гарант? ДацIти гъайли гъайикIалли, баибсив?

ХIябъибил пункт — матгIел тухтуртала кумекличил пайдалавирниличила. Илгъуна кумек гьанна гIядатла адамлис мажагIят леббиэс. Бургар чус тухтуртасра, депутатунасра, хIяким агьлулисра. Ил багьес дигуси гIягIниикаб тухтуртачи, укьяб поликлиникализи, дарахъаб анализуни, УЗИ-ла ва цархIилти обследованиеби, кайхьаб больницализи, барахъаб лечение. БегIлара гIергъи дейгIаб сецад арц харждарибал. Илини бала арц агарли анализуни хIедирни, больницализи кахIеркьни, илаб гьарли-марси лечение хIебирни. Цула изесбяхIибсини арц агарли себиру? Чинав лева алапалис узуси стоматолог? Ца цула арабарес 3-4 азир къуруш сайсулигу. Чинаба иткъи бузуси медицина?

Чинав-сайрил ца балбуцличив бахъал адамтала гьалав гъайулхъули, Президент Путинни «ГIяхIси тухтур халкьли гушиахъес хIелта» или буриб. ХIера, ил тяхIяр саби нушала медицинализиб бетаурси. Арцличи гъаргъти тухтуртани ва медицина-алавти хасмушунани матгIел бируси тухтуртала кумек агарбиахъубли саби.Илгъуна тяхIяр нушала районнизибцун ахIен. Шагьуртазибра ил саби. Гьар се-секIал арцличи шуркадатурли сари. Мар саби, МяхIячкъалализиб матгIел цулби арадируси поликлиника леб. Аммаки цула изуси илав яргаличи кайзурли чумал бархIи кавлан. Сунечи ярга баайчи хIерикIуси илгъуна адам се хIяйчи виркурал чили балусив?

Чедир гьандушибти Конституциялизир чедаахъибти лерилра ихтиюр-тачибли матгIел пайдалабиэс хIебирути адамти камли гIеббуцибтази кабурхути саби. Илдигъунти хъалибаргунас хIукуматли социальный кумек гIеббаахъес, илдас кункдешуни кайзахъес чебси саби. Бузахъулив илгъуна тяхIяр нушачиб? Юх, ахIен. Камли гIердуцибти хъалибаргунас ЖК-ла къуллукъунас субсидиялра кабилзахъули ахIен. Ил шайчир хъалибаргуначи дартаахъес хIейрути тIалабуни гьаладирхьули сари. Масала, дугагарти газла чеблуми ахъес кьабулбикни, гьар дус сагали дакIудирути хъулрала ва цархIил лебдешла хIекьлизир документуни гьаладихьни ва дахъал цархIилти. Лерилра илди тIалабуни гьаладирхьути сари хIукуматли кагъуртазир чедаахъибти кункдешуназирад илдачи хIяжатти хъалибаргуни гIелумдизахъес, илдачи гIягI-нихIебиркахъес багьандан.

Илкьяйда сари нушачир адамла ихтиюрти далтахъути. Илкьяйда саби нушачиб Конституция бузахъуси. ЦIахли ахIенну, хIякимти?

ГI. ГIялиев

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.

2