Меню
16+

Сетевое издание «По новому пути»

10.05.2019 16:07 Пятница
Категория:
Если Вы заметили ошибку в тексте, выделите необходимый фрагмент и нажмите Ctrl Enter. Заранее благодарны!
Выпуск 18 от 10.05.2019 г.

Чедибдешлизи ишданира пай кабихьиб

ЧебяхIси ВатIа дергълизиб Советский халкьли фашист-Германияличибад Чедибдеш сархни ил халаси кьадрила анцIбукь саби. СенахIенну фашистуни нушала пачалихъли тIашаибти хIебиалри, илдани лебилра дунъя бурцусири. Ил бетаалри, гьанна дунъяла лебилра халкь илдала кьяшмауб бири. Шакдеш агарли ил бетари. СенахIенну фашистуни дебали цIакьлири. ЧIянкIли нушала бургъантани ахIенси илдас къаршидеш дарес хIебиуб.

ЧебяхIси Чедибдеш сархибхIейчирад 74 дус

Чедибдешлизи ишданира пай кабихьиб

ЧебяхIси ВатIа дергълизиб Советский халкьли фашист-Германияличибад Чедибдеш сархни ил халаси кьадрила анцIбукь саби. СенахIенну фашистуни нушала пачалихъли тIашаибти хIебиалри, илдани лебилра дунъя бурцусири. Ил бетаалри, гьанна дунъяла лебилра халкь илдала кьяшмауб бири. Шакдеш агарли ил бетари. СенахIенну фашистуни дебали цIакьлири. ЧIянкIли нушала бургъантани ахIенси илдас къаршидеш дарес хIебиуб.

Гьанбикахъалли, Гитлерла гIярмияли чебухъи хала-халати пачалихъуни къиян агарли дурцулри. Илдас камтилра къаршидеш дарес хIебиуб Францияли, Польшали, Чехословакияли, Скандинавияла улкнани ва гIяхIцад цархIилти пачалихъунани. Ца-чумал бархIили илдани цехIнабли пачалихъ бурцусири. Илди чус мутIигIдакIахъили, илдала экономика ва илабти халкь чус бузахъутири. Илгъуна кьисмат хIядурлири илди баъхIебаибти цархIилти пачалихъунасра. Аммаки илдала игъбар биуб фашистунала гьалаб Советсий Союз къаршибикили. Нушала пачалихъли фашистунала планти детхIерхахъур. Аммаки ил барес багьандан халаси «багьа» бедес гIягIнибикиб.

Пачалихъла хъархIерагар-дешлис урехи акIубхIели нушала халкь лебилра цабиубли душмайс къаршидеш дарес ахъбиуб. ВиштIаси-халаси хIеили, мурул-хьунул хIеили лебилра ВатIан батахъес дурабухъун. Жагьилти дергълизи арбякьун биалли, хъайгIиб калунти илдала биштIати узби-рузби, дудеш-неш фабрик-заводуназиб, колхоз-совхозлизиб ва цархIилти хIянчила мераначиб бузутири. Илдазибадра бахъалгъунти чевашуси душмайс гьалабизуни дарес окопуни икъуйхIи ва цархIилти мераначи башутири. Бургъуси нушала гIярмиялис гьар тяхIярли кумек гIеббурцусири. «Гьар секIал фронтлис, гьар секIал чедибдеш сархнилис» ибси жила удиб лебилра бамсни хIебалули, дуги-хIери хIеили бузутири. Нушала дубурла халкьлира ил баркьудилизи халаси пай кабирхьусири. Буралли, итди дусмазиб Лавашаб акIахъубли «бургъантас кумеклис» ибси хасси организация лебсири. Илизи бегIлара жигарчебти, ВатIайчи дигичебти рурсби, хьунул адамти каберхахъуртири. Илдас бекIдеш дирусири Лавашарадси ГIисаева Издагли. Ил комсомолка сарри, Лавашала артельлизир рузулри. Бургъантас кумек бирахъес илдас бедибси хъарбаркь сабри. Издагла дурабад, ил кьукьялизи Лавашабадти Сагидова Асият, ГIямарова ПатIимат, Къарабдагъова ЖумягI, ХIяжиева Хадижат, комсомолла организацияла секретарь Сигал Софья Викторовна ва цацабехI цархIилти адамти каберхурлири. Илдани гIергъибиубли хъала-хъайгIирад бургъантас ванати палтар, тIирихуни, бала, гIянурби, одеялти, дяхI ушканти, тIалхIяна, мегьла гIягIниахъала ва цархIилти бургъантас гIягIнидикести секIлуми дурчутири. Илкьяйда дучибти ваяхI машинтачи айхьили Буйнакъсклизи дурхьутири. Илад бургъуси гIярмиялизи. Халкьли гIяхI-цад секIли посылкабази кадихьилира дурхьутири. «Фронтлис кумеклис» или чеди белкIи даткайутири. Гьариллис камси биалра бургъантас кумек барес дигулри.

ИтхIели районна артельлизи каберхурли шимазиб бузутира гIяхIцад устаби бири. Илданира чули барибси продукция Издагли бекIдеш дируси организациялизи биахъусири. Илаб сортироватьбарили, ил Буйнакъсклизи бурхьусири. Илкьяйда, МикIхIиб фронтлис бузуси, ил артельлизи кабурхуси ванати хIевни дируси цех лебсири, сунесра Багъатирова Хамизли бекIдеш дируси. ЦархIилти мераначир сукъбанти дирути цеханира лерри.

Издагла кьукьяли халаси хIянчи барибсири мугьи диргънила шайчибра. Сегъунти-дигара мугьи диргъули дири. Дубси, яз, цIудара мегь ва цархIилти. Илди фронтлизи бархьес «Дагъиста комсомолец» бикIуси бронепоезд барахъес дархьибтири. МикIхIирадцун жура-журала мугьала 6 тонна даргъибтири. Ил баркьудилизиб халатас халаси кумек барибсири школабала бучIантанира.

Бургъантас палтар ва цархIилти ваяхI даргъниличиб Издагла балликьянабала хIянчи таманкабиубси ахIенри. Илди окопуни диркъес Къизлярла мякьла ва цархIилти мераначи бякьун.

Фронтлис кумек бирнила шайчир Издагли, илала балликьянабани ва цархIилтани дакIударибти къайгъни чедирти органтани чехIедаили кахIелун. Илди дявила ва бузерила наградабачил, грамотабачил наградитьбариб. Издаг «Кавказ батахъни багьандан», «Дявила дусмазиб асилси бузери багьандан» бикIути ва гIяхIцад цархIилти медальтачил, лишантачил наградитьрариб. Илдигъунти наградабачи илала бахъалгъунти гьалмагъунира лайикьбикиб. ХIера, илдигъунтала игитчебси бузерилира халаси кумек барибсири фашистуначибад чедибдеш сархахъес.

ГI. ГIялиев

Добавить комментарий

Добавлять комментарии могут только зарегистрированные и авторизованные пользователи. Комментарий появится после проверки администратором сайта.

1